Site Dodenmonument

Op het gemeentelijk kerkhof van Vinkt staat een indrukwekkend memoriaal ter herdenking van de burgerlijke slachtoffers en de gesneuvelde Ardense Jagers tijdens de Slag om Vinkt in mei 1940. Het monument omvat een eremuur met een bronzen piëtabeeld, een toegangshek, een ereperk van kruisen en een memorie-altaar.

Oprichting

Het memoriaal kreeg vorm door het initiatief van twee oorlogswezen: Jozef De Vlieger, later plaatselijk schoolhoofd, nam het ontwerp van de maquette voor zijn rekening en Léon Pieters, een expert-urbanist, werkte het plan technisch uit. Op het memoriaal werden ook acht namen toegevoegd van 'gesneuvelde zonen' in de Eerste Wereldoorlog.

Het monument werd uitgevoerd door aannemer M. De Vos & ZN (Zulte). Het beeld is van beeldhouwer Denijs Goossens. 

Het werd onthuld op 26 mei 1968 dankzij de inzet van het 'Comité voor Oorlogsmonument Vinkt 1940', onder leiding van burgemeester Roger Vercamer. Een inscriptie eert de edelmoedigheid van de Vinktenaren die het monument mogelijk maakten.

Het gedenkteken is slechts enkele meters verwijderd van de executieplaats en staat op de plaats waar de slachtoffers in een massagraf werden gedumpt. Later werden de slachtoffers opgegraven en kregen ze hun rustplaats op het ereperk.

Beschrijving van het monument

  • Eremuur
    De 45 meter lange kerkhofmuur is volledig bekleed met gepolijste steen. Op het linkerpaneel staat het Oorlogskruis met de Palmen, toegekend aan Vinkt. Rechts staat een everzwijn ('sanglier') als verwijzing naar de slag om Vinkt; het is het symbool van de Ardense Jagers.
  • Memoriaal
    Het memoriaal zelf, 9 meter breed, bestaat uit twee panelen met een opgaande kolom en kruis. Op het linkerpaneel staan de namen van de burgerslachtoffers, op het rechterpaneel die van de gesneuvelde soldaten. 
  • Piëta
    Centraal staat een bronzen piëtabeeld, Moeder der Martelaren, dat een moeder toont die rouwt om haar twee gemartelde kinderen. Het beeld symboliseert de spanning tussen aanklacht en verzoening, oorlog en vrede. 
  • Kruisjes
    Voor de muur staan parallelle rijen kruisen.

Bijzondere elementen naast het monument

  • Toegangspoort
    Het toegangshek tot de tuin van de pastorie, ontworpen door Georges Lauwers en Firmin Antheunis, symboliseert de chaos in martelaarsdorpen.
  • Muur der getuigenissen
    In 1990, 50 jaar na de gebeurtenissen, werd een muur opgericht die Vinkt verbindt met andere martelaarsdorpen. Hierop staan namen zoals Bande (Wallonië), Putte (Nederland), Marzabotto (Italië) en Lidici (Tsjechië). Bij de naam Oradour-sur-Glane liggen stenen uit het verwoeste Franse dorp. De stenen gelegd onder de naam van Oradour werden uit het verwoeste dorp in Frankrijk overgebracht. De zin "Waartoe de mens in staat is" is een uitspraak van verontwaardiging die in Oradour ontstond.
  • Gedenkplaats Ardense Jagers
    Helemaal rechts is een haaks opstaande muur in breuksteen. In deze haakse muur zijn twee arduinen platen verwerkt, de ene stelt een Ardense Jager met bajonet voor, op de andere plaat staat een herdenkingstekst, gesigneerd door aannemer M. De Vos & ZN (Zulte), ontwerper Jozef De Vlieger en technische studie L. Pieters. Hier staat ook een tafel met kaart van de Slag om Vinkt.

Het memoriaal is een serene plek van bezinning, waar de geschiedenis van Vinkt en zijn slachtoffers op indrukwekkende wijze wordt verteld.